Είναι μια διαγνωστική εξέταση, η οποία καταγράφει την λειτουργικότητα των κυττάρων της στοιβάδας του μελαγχρόου επιθηλίου. Τα κύτταρα του μελαγχρόου επιθηλίου μεταβολίζουν μια ουσία, τη λιποφουσκίνη, η οποία παράγεται σαν παραπροϊόν του βιοχημικού κύκλου βιοσύνθεσης των φωτοευαίσθητων ουσιών οψίνης και ροδοψίνης. Οι ουσίες αυτές παίρνουν μέρος στη διαδικασία μετατροπής του φωτεινού ερεθίσματος σε ηλεκτρικό σήμα στον εγκέφαλο. Όταν τα κύτταρα αυτά δυσλειτουργούν, τότε η λιποφουσκίνη συσσωρεύεται και προκαλεί σε αυτά τοξική βλάβη και εν συνεχεία κυτταρικό θάνατο. Αυτή η συσσώρευση λιποφουσκίνης φαίνεται με την ειδική εξέταση του αυτοφθορισμού ώς περιοχή αυξημένου σήματος. Όταν τα κύτταρα πεθαίνουν απεικονίζονται ώς σκοτεινές περιοχές στον αυτοφθορισμό.

Πότε γίνεται η εξέταση;

Ο αυτοφθορισμός γίνεται σε περιπτώσεις κληρονομικών παθήσεων της ωχράς, οι οποίες καλούνται κληρονομικές δυστροφίες της ωχράς. Οι παθήσεις αυτές κληρονομούνται με το γενετικό υλικό, άρα υπάρχουν υπεύθυνα γονίδια. Τέτοιες είναι η μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια, η νόσος του Stargardt, η δυστροφία Best, η λεκιθόμορφος δυστροφία των ενηλίκων (adult viteliform dystrophy), η δυστροφία κωνίων και άλλες.

Επιπλέον, ο αυτοφθορισμός είναι πολύ χρήσιμος στην ηλικιακή εκφύλιση ωχράς ξηρού τύπου με γεωγραφική ατροφία. Στην περίπτωση αυτή απεικονίζεται η περιοχή της ατροφίας σαν μεγάλη μαύρη κηλίδα. Τα χείλη της κηλίδας μπορεί όμως να υπεραυτοφθορίζουν, οπότε προκύπτουν πληροφορίες σχετικά με την τάση περιφερικής επέκτασης αυτής της κηλίδας με την πάροδο του χρόνου, ώστε έτσι να μπορεί να απαντήσει ο ιατρός στο ερώτημα εάν η όραση και το κεντρικό σκότωμα πρόκειται να χειροτερέψουν.
Χρήσιμος είναι ακόμη ο αυτοφθορισμός στις περιπτώσεις της χρόνιας κεντρικής ορώδους χοριοαμφιβληστροειδοπάθειας, όπου είναι δυνατή η απεικόνιση της έκτασης των αλλοιώσεων στο μελάγχρουν επιθήλιο. Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει μια διάχυτη επιθηλιοπάθεια του μελαγχρόου επιθηλίου που δεν είναι ορατή με την απλή βυθοσκόπηση ή με την έγχρωμη φωτογράφηση.
Τέλος, πολύ χρήσιμος είναι ο αυτοφθορισμός σε κάποιες κατηγορίες φλεμονών του βυθού του ματιού, δηλαδή στις λεγόμενες οπίσθιες ραγοειδίτιδες. Ειδικότερα, στις ισχαιμικές χοριοτριχοειδίτιδες ή σύνδρομα λευκών κηλίδων, στις οποίες υπάγονται η φυματιώδης έρπουσα χοριοειδίτιδα, η αυτοάνοση έρπουσα χοριοειδίτιδα και η πολυεστιακή χοριοειδίτιδα.

Πώς γίνεται η εξέταση;

Η εξέταση γίνεται στο ειδικό απεικονιστικό μηχάνημα με τη χρήση ειδικού φίλτρου. Είναι μή επεμβατική εξέταση και δεν απαιτείται ενδοφλέβια έγχυση σκιαγραφικής ουσίας, επομένως ούτε κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία τη μέρα της εξέτασης. Προηγείται της εξέτασης η μυδρίαση των οφθαλμών, δηλαδή η διαστολή της κόρης, οπότε η όραση για μερικές ώρες είναι κάπως θολή. Είναι λοιπόν μια ανώδυνη ειδική φωτογράφηση, όπου μόνο το φώς που χρησιμοποιείται είναι αρκετά έντονο και ενδεχομένως προκαλεί κάποια ενόχληση κατά τη διάρκεια της εξέτασης.